Gdy oko się starzeje – mroczki / czarne muszki przed oczami

Mroczki, latające muszki przed oczami to potoczna nazwa mętów ciała szklistego. Przyjmują one kształty cieni, nitek, kropek, pajęczynek unoszących się w polu widzenia (zazwyczaj środkowym). Są to zgrupowania różnych substancji, zwykle komórek i drobin proteinowych - często pozostałości włókien organicznych - o dowolnym stopniu ruchomości, przeźroczystości, gęstości, grubości, znajdujących się w ciele szklistym oka. Mogą powstawać jeszcze w okresie embrionalnym, ale często są wynikiem zmian degeneracyjnych siatkówki oka i ciała szklistego. Zjawisko postrzegania mętów w oku określa się w języku medycznym jako myodesopsia. Najczęściej występuje podczas patrzenia na jasne tło z przymrużonymi oczami. To co widzimy to cienie jakie drobiny rzucają na siatkówkę oka – światłoczułą tkankę znajdującą się na tylnej powierzchni gałki ocznej umożliwiającej widzenie.

Niektórzy ludzie doświadczają także błysków w oku. Są to wrażenia wzrokowe powstające w gałce ocznej lub w układzie nerwowym w wyniku pobudzania siatkówki, nerwu wzrokowego lub struktur ośrodkowego układu wzrokowego przez bodźce innego typu niż światło. Najczęściej spotykane błyski w oku to fotopsje, powstające wskutek mechanicznego ocierania się, uciskania lub pociągania siatkówki przez przylegające do niej ciało szkliste. Ciało szkliste to przypominająca żel substancja wypełniająca wnętrze gałki ocznej, która wskutek starzenia ulega upłynnianiu. W trakcie tego procesu powstają w nim zarówno zagęszczenia jak i rozrzedzone obszary wypełnione płynem. Stopniowo nasilają się też procesy obkurczania ciała szklistego.

W większości przypadków, mroczki i błyski są niegroźne.

Czasami jednak w wyniku pociągania siatkówki przez obkurczające się ciało szkliste następuje jego lekkie odłączenie, co powoduje pojawienie się nowych mroczków i błysków. Nie jest to zazwyczaj zbyt groźne, ale w około 15% przypadków kończy się naderwaniem siatkówki co może prowadzić do jej odwarstwienia, a to z kolei może być powodem utraty wzroku (gdy odwarstwienie obejmie plamkę).

Dlatego należy pamiętać, aby w razie pojawienia się nowych, nie doświadczanych wcześniej mroczków i błysków w oku, szukać jak najszybciej pomocy lekarskiej – może to zapobiec odwarstwieniu siatkówki i ocalić Twój wzrok.

Na marginesie warto dodać że do innych rodzajów błysków należą fosfeny (zjawiska entoptyczne) wywołane przez mechaniczne uciskanie gałki ocznej lub przez szybkie ruchy gałki ocznej
Niekiedy błyski są wynikiem zmian chorobowych, takich jak: zaburzenia ukrwienia, zawał płata potylicznego mózgu czy niewydolność w układzie kręgowo-podstawnym. Mogą je również wywołać działania niepożądane niektórych leków, pole elektromagnetyczne, substancje psychoaktywne oraz hiperwentylacja.

Źródło: Healthbeat – Harvard Medical School online newsletter